Tunnelbouwers in film Mensenwerk

©: Gebr. De Koning

Tot het jaar 2015 kende Bunnik een gelijkvloerse spoorwegovergang, totdat de gemeente Bunnik eind 2013 een design-en-constructcontract binnen sleept voor haar stationsgebied. Om een snelle en veiliger verkeerssituatie te creëren vormt de complexe infrastructuur rond dit stationsgebied in 2014 dè uitdaging voor tunnelbouwers van Nederland. Kijk en lees hun verhaal over samenwerken en duurzaam bouwen in de film 'Mensenwerk' van Wim van der Tol: “De uitdaging is samenwerken! Samen met andere partners ter plekke en verder communiceren met collega’s van de volgende partner, om zo een tunnel definitief in te passen, dat is de kunst van samenwerken. Als partners naar duurzame oplossingen zoeken, dat moet nog wel tussen de oren en in de genen komen!”(1) 

“Er is gekozen voor drie tunnels; een fiets- èn twee snelverkeertunnels. De langzaamverkeertunnel loopt midden onder de perrons door en dient ook voor de perronontsluiting. Voor een snelverkeertunnel was bij het station geen plaats. Daarom is deze iets meer westelijk komen te liggen. Bijzonderheid hieraan is dat het ook onder het spoor doorloopt, en tegelijkertijd een toerit kruist naar de A12. Een complex deel en spannend, want het paste net! (2)”

‘Op 2 kilometer afstand van de Kromme Rijn vindt dan ook een aanpassing van de infrastructuur plaats die ongekend is in de geschiedenis van het dorp. Door een toerit aansluiting vanuit Houten naar Utrecht, het doortrekken van de Baan van Fectio, als de nieuwe rondweg en het definitief sluiten van de spoorwegovergang bij de Groeneweg, worden er niet 2, maar 3 bijzondere spooronderdoorgangen vervaardigd om het verkeer in goede banen te leiden. 

De lens van de filmer Wim van der Tol

‘Vanwege deze bijzondere situatie besloot ik in 2014 ProRail te willen benaderen, waarbij ik aanbood alles te willen filmen. Ik keek door mijn lens rechtstreeks in de keuken van bouwend Nederland in de delta van de Rijn. Kijk en luister naar verhalen van de werkvoorbereider Paulus, de uitvoerder van de perrontunnel Arjan, de uitvoerder van de autotunnel Jan Willem, en de projectleider Marijn.’

De eerste beelden zijn opgenomen rond september 2014 als de werkzaamheden aan de zuidelijke autotunnel al duidelijk zichtbaar zijn. ‘Wanneer is het project begonnen en hoe verliep de organisatie?’

De start van de bouw van de tunnels

Projectleider Marijn: “We hebben op 2 december 2013 de opdracht gekregen en zijn in januari 2014 gestart.” Werkvoorbereider Paulus: “Op 5 februari 2014 is de overdracht getekend tussen Prorail en ons bedrijf. Medio april 2014 zijn we gestart als in het weiland nog de schapen lopen”. 

Projectleider Marijn: “We zijn partijen aan ons gaan binden en contracteren om ook hun werkzaamheden te laten doen. Als eerste de ontwerpende partij voor het project van de onderdoorgang, en om te beginnen bij de zuidzijde, dus het deel tussen de A12 en het spoor, om daar de zuidelijke toerit als doorgang te maken. Want we hadden daar een mijlpaal te behalen om de zuidelijke toerit tijdig op te leveren aan de opdrachtnemer van de verbindingsweg uit de A12”. ‘Hoe verloopt dan de samenwerking met die verschillende uitvoerders?’

Samenwerken 

Projectleider Marijn: “het samenwerken ging goed, vooral het buitenwerk. Uitvoerders konden elkaar gemakkelijk vinden. In de ontwerpfase hebben we best wat raakvlakken met elkaar en zijn we situaties samen op een goede manier gaan oplossen.” 

Projectmanager Nils den Hartog: “we werkten in deze fase ook samen met de omgeving, met bewoners en bedrijven. Hun suggestie was bijvoorbeeld om de aansluiting van de snelverkeertunnel te verschuiven, zodat er minder hinder zou zijn voor hun woning of bedrijf, dit namen we mee in de ontwerpfase.”(2)

Een sterk staaltje

‘Deze autotunnel is onderdeel van de toerit aansluiting naar de A12, beter bekend als de  veelbesproken Rijsbruggerweg tracé vanuit Houten. (foto) 

Het past net!

Projectmanager Nils den Hartog: “de autotunnel bestaat uit twee delen, want hij doorkruist eerst de huidige spoorbaan en vervolgens de in aanbouw zijnde toerit naar de A12. Dat betekent dat er twee tunneldekken van veertig en zeventig meter op de driehonderd lange tunnelbak komen te liggen. Die aansluiting met de toerit is een van de complexe onderdelen van dit project’. Zowel in horizontale als verticale zin is er weinig ruimte. Alles past net op elkaar! De toerit ligt er al, dus die moet dan ook in stand worden gehouden.” (2) ‘Samenwerken met verschillende uitvoerders is één. Tegelijk werken op dezelfde plek lijkt mij lastiger.’ 

Projectleider Marijn: “we hebben niet allemaal gelijktijdig gewerkt. Er zijn inderdaad wel momenten geweest dat onze toegang naar ons werk toe enkele dagen was afgesloten. Het geeft niet als je die situatie in de werkzaamheden dan opneemt. De uitvoerders gaan zo’n probleem natuurlijk met elkaar communiceren en oplossen. Dan hoeft er geen directeur of projectleider aan te pas te komen.”  

De werkzaamheden aan de langzaamverkeertunnel/perrontunnel. ‘Was het bouwen van deze zuidtunnel een routineklus?’

Werkvoorbereider Paulus: “in de basis is het een eenvoudige klus. We hebben 't al ruw opgebouwd tot een bepaalde grens waar de andere partner het zal overnemen. Belangrijk is wel het precies inpassen in de definitieve locatie. Langzaam werken we naar die grens en de collega’s wegenbouwers leggen daar een weg overheen.”

Absoluut een uitdaging

‘De werkzaamheden aan de perrontunnel zijn inmiddels ook gestart. Damwanden worden geplaatst, maar … wat is de functie van de blauwe draden? Is het project leerzaam?’

Werk uitvoerder Arjan van de perrontunnel: “de blauwe draden zijn nodig om het water in de bodem te pompen. Tegelijkertijd wordt met een laag pur, een waterdichte bodem van een meter gelegd, en loopt het overige water de onderliggende put in.” ‘In deze bouwput wordt de tunnel in zijn geheel vervaardigd, om later in zijn geheel verplaatst te worden in het perron. Of het leerzaam is, krijg ik een enthousiast antwoord. “Absoluut! Dit project voer ik voor het eerst in zijn geheel uit en heb hiervoor de gehele verantwoording. Natuurlijk samen met het team!” 

De autotunnel 

‘Nu de zuidelijke tunnel (perron/fietstunnel) gereed is worden de werkzaamheden verplaatst naar de noordzijde. Daar zal de aansluiting naar de Provincialeweg gerealiseerd worden. Maar allereerst wordt het terrein gereed gemaakt om het spoordek te bouwen. Dit spoordek wordt op circa 100 meter van het spoor gebouwd om later te worden ingereden. Hoe bijzonder is dit?’

Projectleider Marijn: “nee, het is niet een uniek project te noemen wat de werkzaamheden betreft. Wel is ‘t een project met een redelijke omvang, dus een flink project voor ons bedrijf.” Uitvoerder autotunnel Jan Willem vult aan: “in elk project zijn weer onderdelen die nieuw zijn die door ervaring worden opgevangen”. 

‘Hoe gaat de planning van een dergelijk project?’ 

Projectleider Marijn: “We hebben een aantal harde datums; zoals de oplevering van de rondweg, en de buitendienststelling (NS) van de damwanden onder het spoor leggen, en de buitendienst stelling als we het spoordek hebben ingereden. Dat zijn keiharde datums. We maken voordat we daaraan beginnen een overall planning en bij elke 6 weken maken wij de balans op, waar staan we, redden we het nog, moeten we bijsturen voor meer materieel.” ‘Hoe duurzaam bouwen jullie?’

Duurzaam bouwen en samenwerken

Projectleider Marijn: “Duurzaam bouwen is voornamelijk gestimuleerd vanuit de opdrachtgever op een aantal fronten. De nieuwe autotunnel beschikt over diverse duurzame elementen, zoals hergebruikt beton. Ook zeggen de ontwikkelaars de milieubelasting met 25 procent te hebben gereduceerd. Duurzaam bouwen moet eerlijk gezegd wel voor ons als aannemers veel meer tussen de oren gaan zitten. Samen met de opdrachtgever en met ons als aannemer en straks beheerders moeten we veel meer duurzame oplossingen bedenken. Het heeft veel met kosten te maken en de vraag, zijn we echt bereid om daarin te investeren. Om dit te bereiken hebben we wel wat doorzettingsvermogen en investeringsbereidheid nodig.” 

‘Vlechtwerk, overal vlechtwerk.’ Werkvoorbereider Paulus: “zoveel staal hebben we echt nodig, omdat gewapend beton in zich heeft om de druk op te vangen.” ‘Of dit project ook leerzaam is voor hem krijg ik ook van hem een enthousiast antwoord.’ 

Nieuw en leerzaam

Werkvoorbereider Paulus: “op heel veel vlakken is het voor mij leerzaam geweest. Ik ben hier in een nieuwe functie. Van het begin af ben ik, vanaf het contract, tot het eind, bij dit project betrokken. Nieuw was voor mij de manier van aanpak en de veelzijdigheid van het project. Voorheen maakte ik alleen de fundering, nu werkte ik door met alles wat er daarna volgt. Ik was gewend alles onder de grond achter me te laten. Nu gaat het verder dan dat!”

Voltooiing 

>>Indrukwekkende muziek 

Na maanden van voorbereiding is het spoordek gereed voor plaatsing in het spoor. Dat betekent dat van vrijdagnacht tot maandagochtend vroeg geen treinverkeer mogelijk is. In deze zogenaamde buitendienst stelling moet het inrijden en het plaatsen van het spoordek plaatsvinden. Er is veel bekijks voor het staaltje groots mensenwerk wanneer de tunnel, gedragen op een groot aantal wielen, onder het spoordek wordt gemanoeuvreerd. 

Na weken en maanden van hard werken nadert ook de perrontunnel zijn voltooiing. En ook hier geldt; maandagochtend moeten de treinen weer rijden. De kurk gaat van de fles!

Er volgen nog meer bijzondere momenten op de film "Mensenwerk". Korte impressies hiervan zijn; van de perrontunnel, de autotunnel widescreen, en de opening hiervan, met speciale muzikale omlijsting van het Popkoor van Bunnik.

Op 18 december 2015 konden automobilisten in Bunnik voor het eerst gebruik kunnen maken van de twee nieuwe autotunnels. Hierdoor kreeg Bunnik na 55 jaar een betere doorstroming van het autoverkeer naar de A12. Terug in de tijd. In 1959 waren hiervoor al plannen.

Op 22 maart 2016 volgde de fiets- en voetgangerstunnel met de nieuwe toegang tot het perron.

Film: Mensenwerk

Filmmaker: Wim van der Tol

Colofon

Auteur en filmmaker Wim van der Tol: “van de aannemer èn ProRail kreeg ik de kans en gelegenheid om de grote veranderingen aan het station en de nieuwe autotunnel op video vast te leggen.” Wim van der Tol is lid van de Wijkvereniging Kromme Rijn Bunnik, Redactie blad de Bezem

Commentaar op You Tube: 

Prachtige inkijk hoe dit soort zaken wordt gepland, georganiseerd en uitgevoerd. Interessante film om alle aspecten van zo'n project belicht te zien. Vakwerk van de bouwers, maar zeker ook van de filmer die als enige was geaccrediteerd om tijdens de bouw te filmen. Mooie prestatie om zo'n uitgebreid filmisch overzicht vast te leggen!

(1) Tunnelbouwers van dit project: werkvoorbereider Paulus, uitvoerder van de perrontunnel Arjan, uitvoerder van de autotunnel Jan Willem, projectleider Marijn

Referenties

© Tekst: Wim van der Tol © Foto voorblad: Gebr. De Koning